Boombeheer en knotploegen
In de Hoeksche Waard zijn knotbomen een karakteristiek onderdeel van het landschap en zorgen zij voor hoge biodiversiteitswaarden. HWL heeft sinds 1973 de zorg over een groot deel van deze bomen, in totaliteit zo’n 8000 knotbomen. De afdeling terreinbeheer en de vrijwilligers van de knotploegen zijn samen verantwoordelijk voor het beheer van de knotbomen, maar ook van essen, elzen en hoogstam fruitbomen.
Prijslijst 2022
- Haardhout (ongedroogd): €60,- per m3.
- Takken: €7,35 excl. 9% btw (per 10 slieten van ca. 4 meter lang)
Prijzen bij afhalen / bezorgen tegen meerprijs.
Wat houdt boombeheer in?
Tijdige en juiste snoei, daar valt of staat voor het langdurig behoud van een boom ontzettend veel mee. Voor een knotwilg betekend dit dat deze wordt ontdaan van zijn takken tussen half november en half maart. Dit wordt meestal gedaan met een handzaag om nauwkeurig te kunnen werken. Onderhoud is noodzakelijk voor het behoud van knotbomen. Als geen onderhoud plaats vindt wordt de kroon te zwaar. Onder invloed van het gewicht en de wind scheuren takken af en kan de stam splijten. Voor de knotwilgen wordt een cyclus van 3 jaar nagestreefd. Dat betekent dat iedere 3 jaar een boom wordt geknot. Op sommige plekken wordt 2 jaar aangehouden en essen en elzen kennen vaak een langere cyclus.
De knotwilg, een wonder van biodiversiteit
De landschappelijke waarde van knotbomen is onomstreden. Voor de natuur zijn knotbomen van groot belang, namelijk tal van organismen maken gebruik van deze bomen als voedselbron, broedgelegenheid of schuilplaats. Tussen de takken wemelt het van de insecten. Insecten trekken vogels aan, zoals spreeuwen, mezen en boerenzwaluwen. Veel vogels vinden een broedplaats in de kroon of holtes van de wilg. Ook de rest van de boom biedt voor dieren als muizen, marters en padden schuilgelegenheid. Een aan de rand van het water geplaatste knotwilg geeft schaduwplaatsen, waar waterdieren en -planten weer van profiteren. Daarnaast kiezen tal van plantensoorten de knotten als groeiplaats. Het zachte hout van de wilgen gecombineerd met de humus van afgevallen blad zorgen voor omstandigheden waarvan veel planten profiteren.
© Marjon Kunst
Knotwilgen en cultuurhistorie
Uit een oogpunt van cultuurhistorie is het behoud van knotbomen belangrijk. Vroeger werden bomen geplant en onderhouden vanwege de behoefte aan het hout. Hout dat verkregen wordt uit speciale aangelegde bosjes en grienden voor het gebruik op en rond een boerderij, wordt geriefhout genoemd. Geriefhout werd vroeger geoogst voor vele doeleinden. Wilgstaken werden als gereedschapstelen gebruikt en er werden gevlochten afscheidingen voor het vee van gemaakt. De flexibele toppen van de wilgen dienden bijvoorbeeld als klimobject voor peulen, rijshout genoemd. Door het steeds weer oogsten van het hout ontstond de karakteristieke vorm van de bomen. Na het wegvallen van de behoefte aan het hout, werd het onderhoud vaak overgenomen door organisaties als HWL.
Wist je dat…
Sommige van onze knotbomen wel meer dan 100 jaar oud zijn, waarvan de kroon wel meer dan 6 meter breed kan worden?
© Marjon Kunst
Wat gebeurt er met het snoeihout?
De takken worden verkocht (zie prijslijst bovenaan de pagina) als brandhout of worden gebruik voor bijvoorbeeld gevlochten schuttingen. Daarnaast worden de kleinere takken geleverd aan diergaarde Blijdorp als aanvullend voer voor dieren. De dieren zijn dol op de takken: ze zijn gezond en het knabbelen is een fijne bezigheid. Ook wordt waar het mogelijk het hout op hopen en rillen gelegd, om als nestel- en schuilgelegenheid te dienen voor vogels en andere dieren. Het vrijkomende snoeihout wordt opgebost en opgehaald door het bedrijf Van Aalsburg, die het gebruikt voor waterwerken en oeververdediging.
© Wilma Kapoen
Organisatie
Het overgrote deel van het werk wordt gedaan door vrijwilligers, die in zes knotploegen actief zijn.
- Krasse knarren, werken in de griend bij de voormalige Barendrechtse brug.
- De Ritselaars op de Ritselaarsdijk
- De Klem in Strijen
- De Knotvogels op verschillende locaties
- De Schapenkoppen in 's-Gravendeel
- De Dolende Bevers op verschillende locaties
Wil jij ook bezig zijn in de natuur en met je handen werken?
Binnen onze knotploegen zijn we altijd opzoek naar enthousiaste vrijwilligers. Voor veel vrijwilligers is het knotten niet alleen een nuttige, maar ook heel vaak een heel plezierige bezigheid. In de vrije natuur met een aantal maten lekker met je handen werken, een praatje maken, voelen dat je je lijf gebruikt, en dat alles voor een goed doel, geeft heel veel voldoening en is ook gezellig.
Mocht je kennis willen maken neem dan contact op met Flip Scherbeijn (tel 06-22233315) en kom een keer gezellig langs.
Knotdata 2024 - 2025
Krasse knarren: werken iedere donderdagochtend. Aanmelden kan bij
Op zaterdag wordt er geknot van 9:00-12:00, bij:
- De Ritselaar op 02-11 / 16-11 / 30-11 / 14-12 / 28-12 / 11-01 / 25-01 / 08-02 / 22-02 / 08-03. Aanmelden via Bert de Boer, 06 – 558 203 38
- De Klem op 09-11 / 23-11 / 07-12 / 21-12 / 04-01 / 18-01 / 01-02 / 15-02 / 01-03 / 15-03. Aanmelden via Joeri Boeree, 06 – 502 866 78,
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
De Knotvogels: data worden per keer afgesproken. Aanmelden via